Một trong những điểm đặc trưng của kiến trúc Nam Bộ được các nhà kiến trúc sư ngày nay lấy cảm hứng đó là hàng hiên và chòi mát gần gũi với thiên nhiên.
Xuất hiện trong chương trình “Kính đa chiều” chủ đề Giao thoa kiến trúc nhà Nam Bộ, kiến trúc sư Nguyễn Thu Phong có những chia sẻ về nét đặc trưng trong kiến trúc Nam Bộ được khai thác và phát huy trong các công trình ngày nay, đặc biệt là ở khu vực phía Nam. Qua đó toát lên tính cách, nếp sống văn hóa của người dân nơi đây.
Theo nam khách mời, nhiều kiến trúc sư lẫn gia chủ thích sử dụng không gian chuyển tiếp trong các ngôi nhà, đặc biệt là hàng hiên hay những không gian thoáng. Bởi người Việt có văn hóa giao tiếp hàng xóm hay nội bộ gia đình khá thú vị khi có những không gian riêng tư ẩn sâu trong ngôi nhà nhưng cũng có những không gian trung gian hay hàng hiên, mảnh sân để giao tiếp toàn bộ thành viên trong gia đình hay hàng xóm.
Cũng theo kiến trúc sư Nguyễn Thu Phong sự chuyển tiếp giữa mảnh sân, hàng hiên và ngôi nhà là điều kỳ diệu trong thiết kế mà tất cả các nhà thiết kế đều cố gắng khai thác và phát triển. Do đó trong giai đoạn xuất hiện các công trình mang yếu tố thương mại dịch vụ du lịch nằm phát huy bản sắc Nam Bộ, các nhà kiến trúc như Nguyễn Thu Phong luôn khuyến khích các chủ đầu tư khu nghỉ dưỡng, homestay khôi phục lại chính không gian sống của chủ nhân để tìm lại các giá trị tinh thần tuyệt vời dường như bị lãng quên.
“Nhìn về kiến trúc Nam Bộ, ngoài những công trình về hạ tầng cơ sở đô thị quan trọng, cơ bản khác thì người ta vẫn mong muốn tìm thấy chất phóng khoáng, cởi mở, sông nước, tính giao hòa với thiên nhiên, đối thoại qua kiến trúc từ ý niệm của mảnh sân, hàng hiên và ngôi nhà để phát triển lên những không gian kiến trúc có một đặc trưng riêng”, kiến trúc sư Nguyễn Thu Phong bày tỏ.
Kiến trúc sư Nguyễn Thu Phong
Một trong những đặc trưng của kiến trúc truyền thống Nam Bộ được các kiến trúc sư ngày nay lấy cảm hứng sáng tạo đó là chòi mát – một không gian nhỏ trong vườn, thường được gia chủ sử dụng để thư giãn hoặc tiếp khách. Chòi mát có thể ở cạnh một hồ câu hay hồ sen, thể hiện tinh thần sống phóng khoáng, gần gũi với thiên nhiên. Đối với những gia đình có điều kiện hơn thì có cả chòi nhậu, nằm tách khỏi nhà một đoạn vừa phải và ở gần nhà bếp để tiện bưng bê đồ ăn.
Theo kiến trúc sư Nguyễn Thu Phong, có những gia đình yêu thích không gian chòi mát thì có thể mở rộng chòi từ một “mâm” lên hai “mâm” và có thể đãi tiệc trong không gian này, kết hợp với hiên và gian nhà chính trong những dịp giỗ chạp hay tụ họp gia đình, bạn bè.
Ngoài ra, kiến trúc sư Nguyễn Thu Phong cũng quan sát tại các nhà hàng truyền thống Tây Nam Bộ, bên cạnh kiến trúc đặc trưng thì mọi người hầu như đều mặc áo bà ba hoặc áo dài. Điều này càng tô đậm nét văn hóa của người dân miền sông nước.
Trong một lần ghé nhà hàng Nam Bộ ở Cần Thơ, kiến trúc sư Nguyễn Thu Phong bày tỏ sự bất ngờ khi thấy rất nhiều tum bằng mái lá, được dẫn bằng cầu gỗ qua rạch nước, hàng dừa mà chủ nhà hàng đôi khi không cần kiến trúc sư vẫn quy hoạch được những cái tum ấy.
Kiến trúc sư Nguyễn Thu Phong nhấn mạnh sự nửa úp, nửa mở của hàng mái lá tum che nhóm thực khách mang lại cảm giác vừa kín đáo, riêng tư nhưng cũng vừa thoáng mát. Ngồi trong tum vẫn có thể để ý thấy có những khách khứa đi qua lại bên cạnh nhưng bên ngoài thì cũng không tiện nhìn vào.
Điều này mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị khi tiếp xúc gần gũi với thiên nhiên miền sông nước. Do đó, dù du khách phải chi trả số tiền lớn nhưng họ lại muốn tìm đến những giá trị đơn sơ, đặc trưng của địa phương, nơi mà họ đến tham quan nghỉ dưỡng.
“Kính đa chiều” chủ đề tiếp theo Tiếp biến văn hóa tín ngưỡng với sự tham gia của host Lê Hoàng và Tiến sĩ Nguyễn Thanh Phong sẽ được phát sóng vào lúc 20h ngày 28/2/2025 trên kênh VTV9.
